Czy da się spowolnić starzenie?
Myśl o długowieczności i opóźnieniu starzenia się od zawsze fascynowała ludzi. Choć wiemy, że nie możemy żyć wiecznie, to rozwój medycyny pozwolił nam na dłuższe życie. Od lat 50-tych minionego stulecia średnia długość życia Polaków wzrosła o 20 lat. Niestety, wraz ze wzrostem długości życia rośnie liczba osób cierpiących na choroby przewlekłe – wiele starszych osób spędza swoje późne lata w złym stanie zdrowia. Nic więc dziwnego, że chcemy tego uniknąć, chcemy być jak najdłużej aktywni, zdrowi i samodzielni, by w pełni cieszyć się czasem z bliskimi. Czy da się spowolnić starzenie naszego organizmu? Czy jest możliwe wydłużenie czasu, w którym jesteśmy w dobrej formie, w dobrym zdrowiu?
Z wiekiem nasze ciało – jak skompikowana maszyna – zużywa się. Pojawiają się zmarszczki, pojawiają się trudności z poruszaniem, w tym bóle stawów. W naszym organizmie zachodzą zmiany ma poziomie komórkowym, na poziomie tkanek i całych narządów. Nasz układ ruchu, z powodu codziennego obciążenia, szczególnie mocno odczuwa skutki postępujących lat. Jednak ból w stawach to nie po prostu "starość" - to sygnał od naszego organizmu, że nasze stawy potrzebują wsparcia i ochrony. Warto go posłuchać i podjąć odpowiednie działania.
Dlaczego się starzejemy?
Starzenie to złożony proces biologiczny. Składa się na niego wiele mechanizmów, które wzajemnie na siebie wpływają. Część z nich jest zapisana w naszych genach, ale wpływ mają też czynniki zewnętrzne – takie jak np. stres oksydacyjny. Obecnie mówi się o 7 głównych przyczynach starzenia (tzw. filarach), takich jak np. przewlekły stan zapalny, stres czy uszkodzenia ważnych cząsteczek w organizmie. Wszystkie te procesy są ze sobą powiązane i tworzą skomplikowaną sieć zależności.
Jaką rolę odgrywają wolne rodniki?
Często słyszymy o wolnych rodnikach i antyoksydantach. W uproszczeniu: wolne rodniki to „źli gracze” – bardzo aktywne cząsteczki, które uszkadzają nasze komórki, np. DNA czy białka. Antyoksydanty to „dobrzy gracze”, to cząsteczki, które naturalnie występują w organizmie i neutralizują wolne rodniki. Problem pojawia się wtedy, gdy mamy zbyt mało antyoksydantów i organizm nie nadąża z obroną. Wtedy dochodzi do stresu oksydacyjnego, który niszczy nasze komórki i przyspiesza proces starzenia. Dlatego mówi się, że stres oksydacyjny znacząco wpływa na to, jak szybko się starzejemy. Jest też czynnikiem który wpływa na powstawanie lub zaostrzanie różnych chorób.
Czy da się spowolnić starzenie?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba rozróżnić wiek kalendarzowy od biologicznego. Wiek kalendarzowy to po prostu liczba lat, które przeżyliśmy. Wiek biologiczny to „wiek” naszego ciała – to, jak dobrze działają nasze narządy i układy. Czasu jako takiego nie da się zatrzymać, ale tempo starzenia biologicznego już tak – jeśli dbamy o siebie odpowiednio. Dzięki zdrowemu stylowi życia można mieć 50 lat „w dowodzie”, ale biologicznie wyglądać i czuć się jak 35-latek. I odwrotnie – jeśli nie zadbamy o siebie, to mając 50 lat, nasz wiek biologiczny może wynieść nawet i 65 lat.
Co możemy zrobić, by mieć młodsze ciało?
Najważniejsze są podstawy: ruch, zdrowe odżywianie, odpowiednia ilość i jakość snu oraz unikanie stresu. Wszystko to składa się na zdrowy styl życia, który pomaga żyć dłużej w dobrej formie. Oprócz tego można działać prewencyjnie – na przykład zmniejszając stres oksydacyjny. Zdrowy tryb życia sam w sobie go ogranicza, ale możemy dodatkowo wspierać organizm, dostarczając antyoksydantów z zewnątrz. Pomagają w tym np. ekstrakty roślinne (jak np. czarci pazur, kadzidłowiec indyjski), witaminy i minerały, które można przyjmować nawet przez dłuższy czas.
Podsumowując: nie mamy wpływu na nasz wiek kalendarzowy, ale możemy wpływać na to, jak szybko starzeje się nasze ciało. Im bardziej dbamy o zdrowie i skupiamy się na profilaktyce, tym większa szansa, że długo pozostaniemy aktywni i w dobrej formie. Dlatego mówi się, że człowiek ma tyle lat, na ile się czuje – i ile robi, by zachować młodość i energię.
Autor: dr Kitti Kocsis
Rerefencje:
1. https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/dlugosc-zycia-w-polsce-nie-tak-wysoka-jak-w-innych-krajach-europy-st8023613
2. Franceschi C et al. Nat Rev Endocrinol. 2018 Oct;14(10):576-590.