Nawet w dobie nowoczesnej medycyny, tradycyjne środki lecznicze nadal odgrywają istotną rolę. Ponieważ ból stawów często utrzymuje się przez długi czas, wiele osób szuka ulgi w aptece natury – nie chcąc polegać wyłącznie na leczeniu farmakologicznym w dłuższej perspektywie. W określonych przypadkach naturalne środki mogą okazać się skuteczne lub stanowić przydatne uzupełnienie tradycyjnej terapii.
Czarci pazur, czyli Harpagophytum procumbens, zawdzięcza swoją nazwę haczykowatym wyrostkom znajdującym się na jego owocach. Jest to jedna z najczęściej stosowanych roślin leczniczych w afrykańskiej medycynie ludowej. Choć do Europy dotarł dopiero w połowie XX wieku, cieszy się niesłabnącą popularnością, głównie ze względu na korzystny wpływ na schorzenia stawów.
Do czego jest stosowany?
Ekstrakt z czarciego pazura stosowany jest przede wszystkim w leczeniu łagodnych bólów stawów i stanów zapalnych. Badania kliniczne potwierdziły jego skuteczność w przypadkach zapalenia stawów oraz chorób reumatycznych. Dodatkowo wykorzystywany był przy problemach z wątrobą i nerkami, dolegliwościach żołądkowych, zaburzeniach trawiennych, a także jako środek pobudzający apetyt [1,2].
Jak działa?
Najważniejszymi składnikami aktywnymi czarciego pazura są irydoidowe glikozydy (głównie harpagozyd), różne cukry, triterpenoidy, fitosterole, kwasy aromatyczne i flawonoidy. Działanie tej rośliny przypisuje się przede wszystkim harpagozydom, chociaż inne aktywne związki obecne w ekstrakcie również przyczyniają się do jego skuteczności [1,3].
Działanie przeciwzapalne
Badania in vitro wykazały, że harpagozydy hamują kluczowe cząsteczki i czynniki biorące udział w inicjowaniu reakcji zapalnej. Analizy mechanizmu działania ujawniły, że efekt przeciwzapalny zachodzi również pośrednio, przez inne szlaki biologiczne [4].
Działanie przeciwbólowe
Harpagozydy wykazały działanie przeciwbólowe na obwodowym poziomie. Ekstrakt z czarciego pazura łagodził ból u osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego i biodrowego, a także na bóle dolnego odcinka kręgosłupa. Choć dokładny mechanizm tego działania nie jest jeszcze w pełni poznany, przypuszcza się, że jest on ściśle powiązany z działaniem przeciwzapalnym [5,6].
Działanie antyoksydacyjne
Badania na zwierzętach wykazały istotne działanie antyoksydacyjne ekstraktu z czarciego pazura. W sposób zależny od dawki zwiększał on poziom enzymów odpowiedzialnych za neutralizację szkodliwych wolnych rodników w komórkach. Za efekt ten odpowiadają przede wszystkim flawonoidy zawarte w ekstrakcie i mogą one również częściowo wpływać na jego właściwości przeciwzapalne [7,8].
Badania kliniczne nad czarcim pazurem
U pacjentów cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego i biodrowego 12-tygodniowa kuracja harpagozydem skutkowała zmniejszeniem bólu i obrzęku, a także poprawą funkcji i ruchomości stawów [5].
Ból dolnej części pleców często ma nieznane pochodzenie i może mieć charakter przewlekły. Ekstrakt z czarciego pazura zawierający harpagozyd okazał się pomocny także w takich przypadkach – potwierdziły to liczne randomizowane badania kliniczne [9,10].
Współcześnie wiele osób nadal sięga po naturalne metody leczenia, ponieważ rośliny lecznicze mogą być bezpiecznie stosowane i w niektórych przypadkach stanowić skuteczną alternatywę lub uzupełnienie terapii. Ekstrakt z czarciego pazura od dawna z powodzeniem stosowany jest w leczeniu bólów stawów i dolegliwości reumatycznych. Należy jednak pamiętać, że utrzymujący się lub nasilający ból może być objawem poważniejszego problemu – w takich przypadkach konieczna jest konsultacja ze specjalistą w celu postawienia diagnozy i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.
Autor: Dr. Kitti Kocsis
Informacje zawarte w tym artykule nie zastępują porady lekarza! W celu uzyskania indywidualnych zaleceń należy skonsultować się z lekarzem.
1. Harpagophytum procumbens monograph. Alternative Medicine Review Volume 13, Number 3, 2008.
2. Blumenthal M. The Complete German Commission E Monographs. Austin, TX: American Botanical Council; 1998:120-121.
3. Bradley PR, ed. British Herbal Compendium Vol. 1. Dorset, UK: British Herbal Medicine Association;1992.
4. Huang TH, Tran VH, Duke RK, et al. Harpagoside suppresses lipopolysaccharide-induced iNOS and COX-2 expression through inhibition of NF-kappa B activation. J Ethnopharmacol 2006;104:149-155.
5. Wegener T, Lupke NP. Treatment of patients with arthrosis of hip or knee with an aqueous extract of devil’s claw (Harpagophytum procumbens DC.). Phytother Res 2003;17:1165-1172.
6. Chantre P, Cappelaere A, Leblan D, et al. Efficacy and tolerance of Harpagophytum procumbens versus diacerein in treatment of osteoarthritis. Phytomedicine 2000;7:177-183.
7. Bhattacharya A, Bhattacharya S. Antioxidant activity of Harpagophytum procumbens. Br J Phytother 1998;5:68.
8. Dugas AJ Jr, Castaneda-Acosta J, Bonin GC, et al. Evaluation of the total peroxyl radical-scavenging capacity of flavonoids: structure-activity relationships. J Nat Prod 2000;63:327-331.
9. Chrubasik S, Zimpfer CH, Shutt U, et al. Effectiveness of Harpagophytum procumbens in the treatment of acute low back pain. Phytomedicine 1996;3:1-10.
10. Chrubasik S, Junck H, Breitschwerdt H, et al. Effectiveness of Harpagophytum extract WS 1531 in the treatment of exacerbation of low back pain: a randomized, placebo-controlled, double-blind study. Eur J Anaesthesiol 1999;16:118-129.